Zavičajni muzej Paraćin

Pomysł założenia muzeum w Paracinie zrodził się w 1947 roku i pomimo poparcia kilku miłośników amatorów, został zrealizowany dopiero w 1975 roku. Przeszkodą nie do pokonania był brak zaplecza materialnego, odpowiedniej przestrzeni do przechowywania i eksponowania muzeów oraz profesjonalnej kadry pracowniczej.

Dopiero w 1975 roku, z inicjatywy Gminy Paracin, podjęto decyzję o utworzeniu muzeum, a tym samym rozpoczęto realizację idei prawie półwiecza. Pod koniec 1977 roku w jednym z budynków pierwszego piętra w Paracinie, zbudowanym w połowie XIX wieku przy ul. Maksima Gorkog 17, zwanym "Domem Rużića", mieściła się skromna, ale cenna kolekcja muzeów kolekcjonerskich. Podstawą założenia muzeum była kolekcja archeologiczna O.Š. "Radoje Domanovic", który powstał z oddania kilku miłośnikom amatorstwa pod kierunkiem prof. Momir Jezdicem. Chociaż obiekty archeologiczne są niemal regularnie gromadzone bez kryteriów wymaganych przez muzealnictwo, jesteśmy zobowiązani do uznania entuzjastów za ich uporczywą pracę. Cenne zbiory: przyrodnicze, numizmatyczne, a przede wszystkim archeologiczne z biegiem lat, niestety, były znacznie zubożałe, ale były też wiarygodnym wskaźnikiem bogactwa tego obszaru z ruchomymi i nieruchomymi dobrami kultury. W kolejnym roku 1978, we współpracy z Instytutem Ochrony Zabytków Kultury w Kragujevacu, przygotowano projekt adaptacji budynku na potrzeby muzeum i natychmiast rozpoczęto jego realizację. Prace nad zestawem wystawienniczym odbywały się etapami. W pierwszym etapie zorganizowano stałą ekspozycję Zakładu Historii, a w drugim wystawy Zakładu Archeologii i Etnologii. W dniu wyzwolenia miasta 13 października 1978 r. otwarto muzeum w Paracinie. Na mocy ustawy o ochronie dóbr kultury w Serbii, zgodnie z decyzją o określeniu jurysdykcji muzeum według typów dzieł artystycznych i historycznych oraz terytorium, Muzeum Paracin zostało powołane w 1990 roku jako Muzeum Paracinowskie Ochrony Dzieł Artystycznych i Historycznych dla Gminy Terytorialnej Paracin. Poprzez stałe otoczenie muzealne, które uzupełnia i zmienia nowe odkrycia, zwiedzający muzeum przygotowuje wystawę, która ma na celu dostarczenie jak najpełniejszego obrazu przeszłości tego obszaru od młodego wieku kamiennego (5200 p.n.e.) do pierwszych powojennych lat. Od powstania do dziś Muzeum zmienia się z biegiem czasu. Zmieniło ją otoczenie społeczne, polityczne i gospodarcze. Większość z nich została jednak zmieniona przez osoby w niej pracujące, które chciały być odwiedzającymi, swoją satysfakcją i zainteresowaniem centrum zmian.

Dziś Muzeum Parafialne Ludzi posiada liczne eksponaty i materiały naukowe wraz z dokumentacją muzealną rozpowszechnianą w ramach Zakładu Archeologii, Historii i Etnologii z licznymi zbiorami.

DEPARTAMENT ARCHEOLOGII składa się ze zbioru paleontologicznego, zbioru archeologii prehistorycznej oraz zbioru archeologii starożytnej i średniowiecznej ze zbiorem numizmatyki starożytnej i średniowiecznej. Dział ten zajmuje się ponad pięćdziesięcioma zarejestrowanymi stanowiskami archeologicznymi na terenie gminy Paracin, oczywiście we współpracy z Instytutem Archeologicznym w Belgradzie i Instytutem Ochrony Zabytków Kultury w Kragujevacu.

DEPARTAMENT HISTORII składa się z funduszu historii politycznej (plakaty, fotografie i dokumenty), funduszu historii gospodarczej (fotografie i dokumentacja rzemieślników parakinów, fabryk, handlu i rolnictwa), funduszu historii kulturalnej (zdjęcia, plakaty i dokumentacja parakinowych towarzystw i instytucji kulturalnych) (broń i inne wojska), fundusz sportowy Paraćin (zdjęcia, plakaty i dokumentacja wszystkich klubów sportowych istniejących w Paracinie), fundusz architektury staromiejskiej (ponad 500 pocztówek i zdjęć starego Paracina) i wreszcie fundusz nowoczesnej numizmatyki (prawie kompletne zbiory metalowych i papierowych pieniędzy Księstwa oraz Królestwa Serbii i Jugosławii ze wszystkich okresów).

DEPARTAMENT ETHNOLOGII to fundusz używanych wyrobów szklarskich (wyroby serbskiej huty szkła), następnie fundusz używanych przedmiotów wiejskich i miejskich gospodarstw domowych (ceramika i metaloplastyka, przedmioty i narzędzia drewniane, wyroby wełniane, kostiumy, dywany) oraz fundusz malarstwa artystycznego z motywami staromiejskiej architektury wiejskiej z gminy Paraćin.

Oprócz tych działów, w Muzeum Regionalnym w Paracinie stale pracują pracownie konserwatorskie i biblioteka muzealna, dzięki czemu powstaje ponad 3000 profesjonalnych tytułów i czasopism.

R U W Y Z A D A G R A D A D A

Muzeum Parafii w Paracinie mieści się dziś w budynku Rużića, który został zbudowany w latach 1870-1875 przez Petara Rużicia, sędziego sądu w Paracinie i radnego. Budynek został zbudowany jako jedna z pierwszych kondygnacji w Paracinie z elementami neoklasycyzmu, co było powszechnym przypadkiem w połowie XIX wieku w Serbii. Petar Ružić, bardziej znany obywatel gminy Paracin, był wielkim orędownikiem rozwoju edukacji w Paracinie i poza nim. Na jego prośbę Ministerstwo Edukacji zatwierdziło otwarcie w 1878 r. pierwszego dwupoziomowego gimnazjum w Paracinie, "Realčice". Budynek ten był pierwotnie przeznaczony na cele mieszkaniowe w swojej historii i często zmieniał przeznaczenie. W pierwszych latach serbskiej wojny tureckiej 1876-1878. Na terenie tego budynku mieści się mniejszy szpital przyjęć. Według dokumentów historycznych po tych wojnach, w budynku znajdowały się oddziały gimnazjalne, a także żeńska szkoła rzemieślnicza, założona około 1910 roku przez stowarzyszenie wolontariatu "Kola srpskih suseda". W czasie I wojny światowej nie było żadnych danych dotyczących budynku. Od 1919 r. modernizacja budynku Ruzicevy powraca do szkoły, w której mieści się on nieprzerwanie aż do 1929 r., kiedy to budynek zostaje przejęty przez wojsko na własne potrzeby. Po II wojnie światowej budynek często zmienia swoje przeznaczenie. Wykorzystywana na potrzeby wojska, szkoła na krótko wraca na swoje tereny, jest wykorzystywana do celów mieszkalnych, a przez jakiś czas jest również Instytut Planowania Przestrzennego Miasta SO Paracin. Decyzją Sejmiku Miejskiego Paraćin "Rużićeva zgrada" w 1977 r. została przyznana do stałego użytku Muzeum Okręgowemu, a 27 listopada 1984 r. została uznana za walor kulturalny - zabytek kultury.